Nie wiadomo, kiedy po raz pierwszy jako spoiwa murarskiego użyto uwodnionego niehydraulicznego wapna w połączeniu z pucolanami. Z całą pewnością beton, do którego produkcji wykorzystuje się cement, pojawił się i był wykorzystywany na dużą skalę w budownictwie Rzymian. Wysokie parametry użytkowe spoiw Rzymianie osiągnęli ok. I w. n.e. Przełomem okazało się wykorzystanie w mieszance wulkanicznej ziemi z okolic miasta Pozzuoli, położonego nieopodal Neapolu. Dziś wiemy, że tamtejsza gleba zawierała od 60 do 90% gliny i od 10 do 40% wapienia. Od nazwy miejscowości wzięły swoją nazwę pucolany, czyli związki, które reagują pod wpływem wody z klinkierem, tworząc mieszaninę krzemianów i glinianów wapnia o rosnącej wytrzymałości. Rzymscy budowniczowie stosowali w produkcji cementu zarówno pucolany naturalne (np. pumeks) jak i sztuczne (pokruszone cegły lub zmieloną ceramikę). Wiele budowli powstałych przy użyciu rzymskiego cementu, jak choćby monolityczna kopuła Panteonu zachowało się w doskonałym stanie do dzisiaj. W średniowieczu o cemencie w zasadzie zapomniano i na budowy powrócił dopiero w czasach nowożytnych.
Najważniejsze surowce do produkcji cementu to: kamień wapienny, glina i margiel. Wydobywa się je w kopalniach metodą strzałową lub poprzez zastosowanie ciężkiego sprzętu. Ładowarki kołowe i samochody technologiczne przewożą materiał do łamiarni, gdzie jest wstępnie kruszony do żądanej granulacji. Rozdrobniony surowiec transportowany jest na skład surowca przenośnikami taśmowymi, wagonami kolejowymi lub w wyjątkowych wypadkach samochodami ciężarowymi. Na miejscu materiał jest mieszany i składowany na pryzmach.
Beton to stwardniała mieszanka cementu, wody i kruszywa. Ilość i proporcje składników trzeba dobrać tak, by zapewnić potrzebną konsystencję mieszanki betonowej oraz zaplanowaną szczelność i wytrzymałość betonu. Zwykle do ustalenia składu potrzebne są normy i tablice, na podstawie których określa się recepturę roboczą 1m3 mieszanki. Poszczególne składniki muszą być dokładnie odmierzone, gdyż zmiana receptury może zmienić właściwości betonu – wytrzymałość i konsystencję mieszanki. Ważna jest ilość piasku, zwykle powinno to być przynajmniej 30% masy całego kruszywa. Potrzebną konsystencję zapewnia odpowiedni stosunek masy cementu do wody (im wartość ta jest mniejsza, tym większa ciekłość mieszanki) lub specjalnie dobrane domieszki.
Dobór odpowiedniego cementu o określonych parametrach jest niezwykle istotny w procesie produkcji zapraw lub mieszanek betonowych. Nieumiejętnie dobrany cement skutkuje osłabieniem parametrów użytkowych i technicznych konstrukcji oraz stwarza zagrożenie katastrofy budowlanej. Zbyt mocna zaprawa lub beton przekłada się negatywnie na aspekt ekonomiczny procesu budowlanego i generuje dodatkowe, niepotrzebne koszty.
Cement zgodnie z normą PN-EN 197-1, nazywany CEM - jest to spoiwo hydrauliczne tzn. drobno zmielony materiał nieorganiczny, który po zmieszaniu z wodą daje zaczyn wiążący i twardniejący w wyniku reakcji i procesów hydratacji. Po stwardnieniu pozostaje wytrzymały i twardy także pod wodą. Cement zgodny z PN-EN 197-1 odpowiednio odmierzony i zmieszany z kruszywem i wodą, powinien tworzyć beton lub zaprawę, które wystarczająco długo zachowują urabialność i po określonym czasie uzyskują ustalony poziom wytrzymałości i długotrwałą stałość objętości.