Historia cementu

Nie wiadomo, kiedy po raz pierwszy jako spoiwa murarskiego użyto uwodnionego niehydraulicznego wapna w połączeniu z pucolanami. Z całą pewnością beton, do którego produkcji wykorzystuje się cement, pojawił się i był wykorzystywany na dużą skalę w budownictwie Rzymian. Wysokie parametry użytkowe spoiw Rzymianie osiągnęli ok. I w. n.e. Przełomem okazało się wykorzystanie w mieszance wulkanicznej ziemi z okolic miasta Pozzuoli, położonego nieopodal Neapolu. Dziś wiemy, że tamtejsza gleba zawierała od 60 do 90% gliny i od 10 do 40% wapienia. Od nazwy miejscowości wzięły swoją nazwę pucolany, czyli związki, które reagują pod wpływem wody z klinkierem, tworząc mieszaninę krzemianów i glinianów wapnia o rosnącej wytrzymałości. Rzymscy budowniczowie stosowali w produkcji cementu zarówno pucolany naturalne (np. pumeks) jak i sztuczne (pokruszone cegły lub zmieloną ceramikę). Wiele budowli powstałych przy użyciu rzymskiego cementu, jak choćby monolityczna kopuła Panteonu zachowało się w doskonałym stanie do dzisiaj. W średniowieczu o cemencie w zasadzie zapomniano i na budowy powrócił dopiero w czasach nowożytnych.

W 1817 r. młody francuski inżynier Louis Vicat rozpoczął badania nad właściwościami uwodnionej mieszanki wapienia i popiołów wulkanicznych. W efekcie, jako pierwszy wyznaczył precyzyjne proporcje rozdrobnionego kamienia wapiennego i krzemianów, które po wypaleniu w określonej temperaturze i zmieleniu stawały się spoiwem hydraulicznym odpowiednim do zastosowań budowlanych, innymi słowy – cementem. Wynalazca receptury, która gwarantowała powtarzalne właściwości, zapomniał tylko o jednym – opublikował wyniki swoich badań przed ich opatentowaniem.

Skład mieszanki udoskonalił Anglik Joseph Aspdinow, który w 1824 roku stał się właścicielem patentu na cement o wydłużonym czasie wiązania. Określił go mianem "portlandzkiego", ponieważ wytworzony przy jego użyciu beton przypominał kolor skał z wyspy Portland na południu Anglii.
Nowoczesny beton opracowano po odkryciu cementu portlandzkiego w roku 1845, kiedy to osiągnięto wyższe temperatury w piecach. Cement portlandzki umożliwił nowe formy budownictwa, lecz mimo tych postępów, próby zaopatrywania branży budowlanej betonem towarowym na placu budowy nie udawały się aż do lat 20 XX wieku, kiedy to samochody wyposażono w bęben mieszający beton podczas transportu.